Mpango wa Mwaka wa Shirika la Wikimedia Foundation/2024-2025/Mitindo ya Nje
Rasimu ya Mpango wa Mwaka sasa inapatikana. Tafsiri zinaendelea. |
Kila mwaka, Shirika la Wikimedia Foundation hushiriki orodha ya mitindo ya nje ambayo hutuchochea kutazama nje na kuuliza: "kama Harakati, ulimwengu unahitaji nini kutoka kwetu sasa?" Uchambuzi wa Mitindo inatuhitaji kuleta mtazamo wa muda mrefu, na kufuatilia na kufuatilia kwa karibu kile kinachohisiwa kuwa muhimu zaidi kwa miradi yetu, hata kama tunaweza kuwa na mitazamo tofauti kuhusu jinsi bora ya kujibu. Kwa kuzingatia mazingira yetu yanayozidi kuwa magumu na yanayobadilika haraka, hii si orodha pana ya vitisho na fursa zinazokabili harakati la Wikimedia, bali ni masuala machache muhimu ambayo tunaamini kwamba sasa tunakabiliana nayo na tumekuwa tukiyafuatilia tangu 2020:
- Tafuta: Wateja wamejaa habari, na wanataka zijumuishwe na watu wanaoaminika.
- Maudhui: Wachangiaji wana njia nyingi za kuridhisha na zenye uwezo za kushirikisha maarifa mtandaoni
- Taarifa potofu: Ukweli wa maudhui unapingwa zaidi kuliko hapo awali, na Akili Bandia (AI) itakuwa kama silaha.
- Kanuni: Huleta changamoto, vitisho, na fursa ambazo hutofautiana kulingana na mamlaka husika
Mwaka huu, tunagawanya mienendo ya Utafutaji na Maudhui katika makundi mawili: mabadiliko katika mapendeleo ya watumiaji ambayo yanaathiri utafutaji na ugunduzi wa maarifa mtandaoni, na mabadiliko ya mahali na jinsi maarifa yanaweza kushirikiwa ambayo huathiri ari ya wachangiaji.
Mwenendo wa 1 - Tafuta
Wateja wamejawa na habari, na wanataka zijumuishwe na watu wanaoaminika
Kizazi Z na upendeleo wao wa maudhui ya kivijana wa milenia wa muundo wa maudhui mafupi, maelezo ya kimuhtasari kutoka kwa watu "halisi" yanaendelea kukua. Mifumo zaidi hutoa aina hii ya maudhui kuliko hapo awali (k.m., Bluesky, Twitter/X, Substack, TikTok). TikTok inaendelea kutawala, kukua katika matumizi ya kimataifa na kutoa uwezo zaidi wa utafutaji. Injini za utaftaji wa wavuti zinajaribu matoleo mapya ya AI ili kuendelea kuwa na ushindani, lakini mafanikio ya vipengele hivi bado hayana uhakika.
Maarifa yaliyobinafsishwa na yanayoendeshwa na algorithm yanazidi kuongezeka. Katika utafiti wa mwaka jana kuhusu mitindo ya nje, tuligundua mitindo ya watumiaji kuelekea programu ambazo zilitoa maudhui lukuki ya media kama vile video na sauti. Mwaka huu, tunaona kwamba watu wengi zaidi wanapendelea kupata maelezo kutoka kwa programu ambazo hutoa si maudhui ya media wasilianifu tu, bali maudhui yaliyobinafsishwa sana, yanayosukumwa kulingana na kanuni katika aina mbalimbali za miundo ya kuburudisha na iliyo rahisi kutumia. Wateja hutafuta watu wenye mvuto, wenye nia moja wanaoshiriki maoni yao ili kujumlisha na kuratibu maarifa.
Maarifa kutoka kwenye vyanzo vya kimalengo (kama vile, utafutaji kupitia wavuti) yanabadilika. Ili kuendelea kuwashirikisha watumiaji, injini za utafutaji zinatoa vipengele vipya vya utafutaji vinavyosaidiwa na Akili Bandia (AI) ambavyo vina muhtasari wa matokeo. Hizi zinaweza kuwa dhana mpya ya utafutaji wa wavuti, na kuathiri zaidi trafiki kwa maudhui ya wachapishaji - au zinaweza kuendelea kushindwa. AI bado haitumiki sana na watumiaji wengi kama kibadala cha utafutaji wa wavuti (ingawa tafiti zingine zinaonyesha kuwa hadhira ya vijana wanaiamini zaidi ChatGPT kuliko Google).
Mwenendo wa 2 - Maudhui
Wachangiaji wana njia nyingi za kuridhisha na nzuri za kushirikisha maarifa mtandaoni
Mifumo ya mtandaoni inawavutia wataalam na wapenda biashara kwa pamoja ili kutoa maudhui zaidi, ikiwa ni pamoja na maudhui ya maarifa. Wachangiaji wana chaguo nyingi za jinsi na mahali pa kushirikisha maarifa bila kikomo kwa mamilioni ya watumiaji, huku pia wakivuna zawadi za kifedha na kibinafsi.
Kushirikisha maarifa ni rahisi na kunafurahisha zaidi kuliko hapo awali. Zana mpya za kuunda maudhui ya mitandao ya kijamii kama vile zana za utayarishaji wa video na sauti na AI ya uzalishaji, ambayo hapo awali ilikuwa ikipatikana tu na kufikiwa na wataalamu, sasa zinapatikana kwa mtu yeyote. Aina mpya za media - video fupi, podikasti, meme, mitindo ya virusi, n.k. - ruhusu ubunifu zaidi na utumie njia tofauti za kujifunza.
Kushirikisha maarifa kunathawabisha na kuna nguvu zaidi kuliko hapo awali. Wachangiaji wa maudhui kwenye mitandao ya kijamii wana motisha kubwa ya kifedha kutokana na malipo ya moja kwa moja na ufadhili wa chapa, motisha za kijamii kutokana na ushirikishaji wa hadhira (waliopenda, maoni, wafuasi), na wanaweza kufanya ufikiaji mkubwa haraka na wa moja kwa moja, ukitengeneza historia kwa hadhira ya kimataifa kwa mamilioni au mabilioni ya watu.
Mwenendo wa 3 - Upotoshaji
Ukweli wa maudhui unapingwa zaidi kuliko hapo awali, na Akili Bandia (AI) itakuja kuwa kama silaha
Vita vya habari vitaongezeka na imani katika taasisi itapungua zaidi mwaka wa 2024, mwaka mkubwa zaidi wa uchaguzi katika historia ya dunia. Chaguzi zenye ushindani mkubwa pamoja na kuenea kwa migogoro ya muda mrefu ya kijiografia itachochea wagombea wa kisiasa, serikali, na wengine kutumia taarifa potofu mtandaoni kushawishi matokeo ya uchaguzi na kushawishi maoni ya umma kuhusu migogoro ya kijeshi na mienendo ya kijamii.
Vitisho vya haki za binadamu vinaongezeka. Vitisho vya ana kwa ana na vya kisheria dhidi ya wafanyakazi wa kujitolea na wafanyakazi wanaopambana na taarifa potofu vinaendelea kukua. Mashtaka ya upendeleo na kutochukua hatua kwa wale ambao masimulizi yao yanayopendekezwa hayafai kwenye Wikipedia yanaweza kuhimizwa na kukuzwa na wafuatiliaji wa taarifa potofu.
Akili bandia (AI) yenye uwezo wa kuzalisha maudhui inaleta changamoto mpya, lakini pia fursa. Serikali ziko chini ya shinikizo la kutaka kudhibiti Akili bandia (AI) yenye uwezo wa kuzalisha maudhui wakati huu ambapo inachochea hofu ya kimaadili. Thamani inayotokana na kwamba maudhui ya Wikimedia yanatawaliwa na binadamu katika ulimwengu wa Akili bandia (AI) yenye uwezo wa kuzalisha maudhui ni kubwa, lakini ili kuendelea kuwa muhimu ni lazima tushinde vitisho vinavyotukabili kwa maudhui yetu na uadilifu wa jamii.
Mwenendo wa 4 - Udhibiti
Sheria zinaleta changamoto, vitisho na fursa ambazo hutofautiana kulingana na mamlaka
Pamoja na udhibiti mkuu mpya wa jukwaa katika Umoja wa Ulaya na Uingereza, sasa tunakabiliwa na matakwa ya kisheria ya kuyafuata ambayo hayajawahi kushuhudiwa, hasa kuhusu usalama wa mtoto na utumiaji wa stahiki wa AI. Kukomesha utekelezaji unaodhuru - hasa kwa jina la usalama wa mtoto - kunahitaji elimu iliyoongezeka ya watunga sera kuhusu mtindo wetu.
Sheria inatumika kama silaha katika maeneo muhimu. Kesi za imani potofu, na watu ambao hawapendi taarifa zilizothibitishwa zinazoonekana kwenye kurasa za Wikipedia, zinafaulu katika baadhi ya nchi za Ulaya. Baadhi ya viongozi waliopo madarakani wanatumia madaraka yao vibaya kuwanyamazisha na kuwatisha wapinzani wao wa kisiasa.
Baadhi ya watunga sera wanavutiwa na jinsi Wikimedia inavyoendeleza maslahi ya umma na maendeleo endelevu. Katika Umoja wa Ulaya baadhi ya wanasiasa wanaona Wikipedia kama miundombinu ya umma ya kidijitali inayostahiki kuungwa mkono, na kuwa jukwaa la kuigwa la kutumia teknolojia kukuza manufaa ya kijamii bila kuhitajika mzigo wa udhibiti. Mashirika ya Umoja wa Mataifa yanauliza jinsi miradi yetu inaweza kuendeleza Malengo ya Maendeleo Endelevu.