استراتژی/جنبش ویکی‌مدیا/۲۰۱۸-۲۰/توصیه‌ها/یادداشت جلد
|
This is an archive for draft recommendations. Visit Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations to read the final recommendations. |
برای حرکت در مسیر استراتژیک تبدیل شدن به سیستم حمایتی اساسی اکوسیستم دانش رایگان، جنبش ویکی‌مدیا باید منابع انسانی و مادی لازم برای رشد و پیشرفت را در اختیار داشته باشد. تضمین پایداری جنبش شرط عملی شدن دیگر پیشنهادهای استراتژیک است.
برای رشد جنبش، ما به تغییرات و تحولات فرهنگی نیاز داریم: ما باید بدانیم که جنبش ما مردم-محور است و تغییرات لازم را برای رسیدگی به نیازها و چالش‌های شرکت‌کنندگان کنونی و شناسایی و همزمان نیازهای جوامع آینده اعمال کنیم. برای استقبال از جوامع نوظهور و آینده، جنبش باید اصول شمول و برابری را بپذیرد و فعالانه برای حذف موانع و به‌سازی تجربه کاربری اقدام کند. تضمین ایمنی و امنیت همه مشارکت‌کنندگان جنبه کلیدی این تغییر فرهنگی نیز خواهد بود.
تغییر فرهنگی فقط در صورتی امکان‌پذیر است که شفافیت برای بازتوزیع زیرساخت‌های جاری قدرت در جامعه آفلاین و پذیرش پاسخ‌گویی در قبال یکدیگر در سطح جنبش وجود داشته باشد. مدیریت توزیع‌شده‌تر، بر مبنای اصول وابستگی و خود-مدیریتی، و فراهم کردن امکان مشارکت و تصمیم‌سازی برای افراد تحت تاثیر تصمیمات (به‌ویژه درباره مدیریت و منابع) سبب بازتوزیع قدرت در سطح جنبش خواهد شد. بازتوزیع فقط با سرمایه‌گذاری چشمگیر در زمینه توسعه مهارت‌ها و ظرفیت‌سازی ممکن خواهد بود و این اقدام مستلزم تفکر جدید و متفاوت درباره چگونگی تخصیص و استفاده موثر از منابع است. تصمیم‌سازی منصفانه‌تر نیز نیازمند تمرکز دقیق‌تر بر مدیریت دانش، هماهنگی, و همکاری در همه سطوح جنبش است.
با گسترش مشارکت جوامع، جنبش از امکان جذب، پذیرش و سازگاری با چشم‌اندازهای دیگری که زمینه‌ساز گسترش نمود دانش انسانی می‌شوند، برخوردار خواهد شد. تنوع جوامع و شناخت بهتر زمینه‌های فرهنگی جوامع کنونی به پیدایش محتوای متنوع‌تر و قالب‌های جدید کسب دانش منجر می‌شود که شناخت و گنجاندن آنها در دامنه محصولات و طرحهای محتوایی ما ضروری خواهد بود. تولید محتوای با کیفیت همواره در کانون توجه بوده و خواهد بود. این فرصتی برای بررسی راهبردی‌تر اثر محتوا و نوآوری در زمینه روش‌های جمع‌آوری، ارائه و مصرف است.
سرانجام، جنبش مورد نظر ما باید خود-آگاه، پویا و سازگاری‌پذیر باشد. فقط در این صورت می‌توان به تاثیر جهانی مطلوب و مقیاس‌پذیری لازم برای ادامه رشد و تبدیل شدن به زیرساخت اساسی اکوسیستم دانش رایگان دست یافت.
ارتقا پایداری و انعطاف‌پذیری
ما باید از نظر منابع انسانی و مالی به پایداری برسیم. فقط با داشتن داوطلبان و کارکنان متعهد و پروزه‌هایی که به‌آسانی قابلیت شناسایی و جذب کاربران و اهداکنندگان را دارند می‌توان تغییرات مطلوب را اعمال کرد.
به همین دلیل، ما باید از مردم حمایت کنیم: پایگاه داوطلبی پویا و اغلب متغیر با قابلیت ایجاد و جذب ایده‌های جدید، مدیران و روش‌های شمول، و کارکنانی که سیستم‌های حمایتی را تامین و به جوامع برای ایجاد مشارکت‌های بلند-مدت برای گسترش کمک‌های ما یاری می‌رسانند. ما باید به توانمندسازی و حمایت از گروه‌های محلی و همه ذینفعان برای حرکت در مسیرهای کنونی و جدید جذب بودجه و دیگر منابع و دستیابی به خودکفایی بیشتر بپردازیم.
ایجاد تغییرات فرهنگی برای ایجاد جوامع فراگیر‌تر
ما باید تغییرات فرهنگی لازم که مبتنی بر استانداردهای سطح جنبش برای دستیابی به محیطی خوشایند، ایمن و همکارانه که زمینه‌ساز پایداری و تداوم رشد باشد را از طریق رایزنی گسترده با جوامع مرتبط اعمال کنیم.
بر اساس این رایزنی‌ها، باید فرآیندهای گزارش‌دهی و سازوکارهای اجرایی استانداردها را ایجاد کنیم و تا حد ممکن استقلال جامعه را محترم بشماریم ولی اقدامات محافظتی را برای جلوگیری از اعمال نشدن استانداردها در جامعه در نظر بگیریم. این سازوکارها باید از نظر اثربخشی در زمینه ایجاد فرصت‌های برابر مشارکت و تنوع، ارزیابی شود.
بهبود تجربیات کاربری
ما باید طراحی پتلفرم ها یا سیستم های عاملی خود را به طور پیوسته بهبود بدهیم تا هر فردی صرف‌نظر از جنسیت، فرهنگ، پیشینه فنی یا توانایی‌های جسمی و ذهنی بتواند از تجربه‌ای روان، کارآمد و سازنده در روند رایزنی و مشارکت در دانش دراکوسیستم ویکی‌مدیا بهره‌مند شود.
مسیر استراتژیک همچنین می گوید که «همه افرادی که با ما دیدگاه مشترک دارند، باید بتوانند به ما ملحق شوند». پس باید برای دستیابی به مقصدی که در آن افراد با موانعی که فناوری و افراد ما هنوز برطرف نکرده‌اند، روبرو نشوند. ما باید جوامع را تشویق به همکاری در مسیر شکل دادن به پروژه‌ها کنیم تا نیازهای افرادی که به عنوان مصرف‌کننده دانش، و همچنان نیازهای آنهایی که هنوز وارد فرآیند مشارکت نشده‌اند، برآورده شود.
آمادگی برای ایمنی و امنیت بیشتر
ما باید مطمئن شویم که مشارکت‌کنندگان از شرایط و منابع مناسب برای همکاری، بدون به خطر افتادن امنیت فردی و عمومی برخوردار می‌شوند. مسائل مرتبط با ایمنی مشارکت‌کنندگان دانش رایگان در جامعه باید با بالاترین اولویت اهمیت برای کل جنبش در نظر گرفته‌شود.
ما باید سیاست‌ها و روال‌هایی برای محافظت از همه ذینفعان، بر اساس ارزیابی زمینه‌ای سازگار با تغییرات محیطی تدوین کنیم. بنابراین باید مطمئن شویم که شرکت‌کنندگان از ضمانت‌های کافی برای پیشگیری از شرایط تهدیدکننده و مقابله با آنها برخوردارند. همه ذینفعان باید از منابع لازم بهره‌مند شوند تا بتوانند زیرساخت لازم برای محافظت از خود در محیط را مستقر کنند.
تضمین برابری در روند تصمیمگیری
ما باید برابری در روند تصمیم‌سازی را در همه سطوح تضمین کنیم. جنبش از جوامع و افراد فعال در سراسر دنیا شکل گرفته است. این تنوع و غنای چشم‌اندازها لازمه حرکت در مسیر برابری دانش است که فقط با «متمرکز کردن تلاش‌ها بر دانش و جوامعی که به علت ساختارهای قدرت و امتیاز جدا مانده‌اند»، امکان‌پذیر می‌شود.
ما خود را ملزم به «پذیرش افراد از هر پیشینه‌ای برای ایجاد جوامع قدرتمند و متنوع» می‌دانیم. از این رو، به نظر ما توانمندسازی این افراد در جوامع کنونی و آینده برای حرکت در مسیر آینده و حفظ سلامت جنبش ما ضروری است. این توانمندسازی شامل تقسیم وظایف و تضمین فرصت‌های برابر برای مشارکت در روند تصمیم‌سازی است. رشد همگانی و تنوع گسترده نیازمند تغییر فرهنگی مبتنی بر فرآیندهای منصفانه و ساختارهای شفاف است.
برای دستیابی به این اهداف، باید ساختارهای جدیدی برای توزیع قدرت و منابع و نمایندگی همه ذینفعان و قانونی کردن تصمیمات تاثیرگذار بر آنها ایجاد کنیم. ساختارهای جدید پس از ارزیابی عملکردها و تاثیر ساختارهای فوری پیشنهاد می‌شود. لزومی ندارد که این ساختارها در فرآیند اجرای استراتژی جنبش با به سرعت آغاز شوند و می‌توان آنها را به شکل تدریجی و گام‌به‌گام بر اساس رایزنی و پس از بررسی‌های جامع‌تر با حضور ذینفعان اجرا کرد.
این پیشنهاد در قالب بخشهای فرعی سامان‌دهی شده است که مبتنی بر اساس رایزنی موضوعی در فرآیند منصفانه با مشارکت گسترده و متنوع ذینفعان در کل فرآیند تصمیم‌سازی و اقدامات تخصیصی است:
- ایجاد چارچوبی مشترک برای تصمیمگیری
- زمینه‌سازی برای حضور منصفانه در روند تصمیمگیری سراسری
- زمینه‌سازی برای توانمندسازی جوامع محلی
- خصیص مشارکتی منابع
- باز کردن مسیر جایگاه‌های قدرت
پروردن و توسعهٔ رهبری توزیع‌شده
ما باید در روند توسعه مدیریت کنونی و آینده برای تضمین رشد برابر و پایدار در همه جوامع سرمایه‌گذاری کنیم. جنبش مطلوب ما را افراد ذیصلاح، آموزش‌دیده و بهره‌مند از مهارت‌های اجتماعی و فنی از پیشینه‌های گوناگون که نماینده تنوع جوامع جهانی هستند، می‌سازند.
برای دستیابی به این هدف، باید به آموزش، حمایت و بازآموزی رهبران جنبش که نماینده جوامع محلی خود هستند بپردازیم. سپس، باید فعالانه برای استخدام، تشویق و تربیت مدیران جدید با هدف تضمین تنوع و توزیع قدرت در جایگاه‌های مدیریتی اقدام کنیم. ما همچنین باید جوامع را به برنامه‌ریزی و تخصیص منابع، ابزارها و اطلاعات مربوط به پرورش و توسعه مدیران در سطوح محلی و جهانی تشویق کنیم.
سرمایه‌گذاری در توسعه مهارت
ما باید در زمینه توسعه مهارت‌ها و توانمندسازی همه جوامع در حوزه رشد برابر، فعالیت و سازگارسازی پیوسته با چالش‌های آینده سرمایه‌گذاری کنیم. برای دستیابی به هدف توسعه برابر در سراسر دنیا، باید قابلیت‌های لازم برای فعالیت‌های عمدتاً آفلاین-محور، مانند هواداری و حمایت، مشارکت‌سازی، جمع‌آوری کمک، راهبری و مدیریت پروژه را تقویت کنیم.
ما باید در زمینه اشخاص حقیقی و حقوقی همکار سرمایه‌گذاری کنیم تا امکان تقویت; مهارت‌های فنی ضروری برای همکاری، و نیز مهارت‌های مردم–محور، مانند ارتباطات، حل اختلاف و گفتمان بین فرهنگی و دستیابی به تغییر فرهنگی مورد نظر، فراهم شود. دستیابی به این هدف مستلزم به کار بستن روش‌های گوناگون، مانند پلتفرمی منصفانه، شفاف و موضوعی, مبتنی بر دانش و تخصص توزیع‌شده است.
مدیریت دانش داخلی
ما باید ترتیبی دهیم که امکان کسب، پژوهش، سازگارسازی و مصرف دانش داخلی جنبش برای همه ذینفعان فراهم شود تا توسعه و رشد مهارت‌های فردی به روشی منصفانه در سطح جوامع امکان‌پذیر شود.
همه دانش داخلی که در جنبش تولید می‌شود، به آن تعلق دارد و ما باید امکان دسترسی‌پذیری و استفاده آن را برای همه شرکت‌کنندگان فراهم کنیم. ما باید یک پایگاه دانش برای دانش داخلی، کارکنان متعهد برای تامین محتوا (شامل تضمین کشف‌پذیری و کیفیت) و حمایت کاربر را به همراه سرویس/پایگاه‌داده همتایان برای ترکیب‌سازی ایجاد کنیم.
هماهنگ‌سازی ذینفعان
ما باید امکان هماهنگ‌سازی ذینفعان مختلف را فراهم کنیم تا هماهنگی و دستیابی ما به اهداف‌مان تضمین شود. هماهنگی از اجزای اساسی کارکرد جنبش مطلوب ماست.
ما باید شیوه‌ای برای هماهنگی و همکاری بین ذینفعان مختلف و حرکت در مسیر دستیابی به روند تصمیم‌سازی منصفانه‌تر ایجاد کنیم. هماهنگی باید با ساختارهای جنبش، و نیز راهکارهای فناورانه و پلتفرم‌هایی که نیازهای مختلف شرکت‌کنندگان مرتبط و دانش داخلی جنبش را در نظر می‌گیرند، تسهیل شود.
اولویت‌بندی موضوعات تاثیرگذار
ما باید مسئولیت اصلی خود را مد نظر قرار دهیم. ما، به عنوان جنبش، باید محتوای خود را از نظر کمیت و نیز با توجه به انواع محتوا که از سودمندترین تاثیر جهانی برخوردارند، مفهومی کنیم.
در این مسیر، باید به پیگیری و شناخت کیفیت تاثیرگذاری ما بر زندگی مصرف‌کنندگان دانش، اولویت‌بندی برنامه‌ها و حوزه‌های محتوایی برای بیشینه کردن تاثیر آنها، و ایجاد قابلیت محافظت از آنها، در صورت لزوم، بپردازیم. این تحول، مستلزم دگرگونی فرهنگ و روال‌ها و فراهم شدن زمینه ارزیابی محتوا و ایجاد ابزارهای حمایتی است.
نوآوری در دانش رایگان
ما باید دامنه طرحهای دانش رایگان خود را پیوسته گسترش دهیم. با هیچ روشی نمی‌توان فهمید که آیا محتوای متنی و دانش‌نامه‌ای در آینده ارزشمند و برآورده‌کننده نیازهای مصرف‌کنندگان دانش خواهد ماند یا خیر؛ چنان که گاهی دانش جوامع نسبتاً محروم نادیده گرفته می‌شود.
با ایجاد قالب‌ها و فناوری‌های محتوایی جدید، که در حال و آینده کاربرد دارند و خواهند داشت، در کنار سنجش سیاست‌های فراگیر کردن دانش، می‌توانیم به ایجاد طرحهای جدید و سازگارسازی طرحهای کنونی برای پوشش دادن به محتوای هنوز پوشش‌نیافته و انتشار آنها در اینترنت و دستیابی به برابری دانش بپردازیم.
ارزیابی، تکرار و سازگارسازی
ما باید روند پیشرفت در مسیر دستیابی به اهداف داخلی و خارجی را پیوسته ارزیابی کنیم تا امکان تکرار، سازگارسازی و به‌روزرسانی فرآیندها و ساختارهای اجتماعی-فنی به شکل پویا فراهم شود. بدین ترتیب می‌توانیم در حوزه‌های پویا منعطف بمانیم و از درستی مسیر و کارآمدی برنامه‌ها و اقدامات‌مان مطمئن شویم.
ما باید همه حوزه‌ها، از جمله پوشش محتوا، تنوع و شمول جامعه و حکومت، توسعه مهارت‌ها، تاثیر مشارکت، کارآمدی فناوری و استفاده‌پذیری و دسترسی‌پذیری پلتفرم‌ها را ارزیابی کنیم. نتایج باید به صورت جامع و شفاف در سطح جنبش منتشر شود تا خود-آگاهی و پاسخ‌گویی بین همه ذینفعان تقویت و امکان سازگارسازی متناسب راهبردها فراهم شود.
برنامه‌ریزی برای مقیاس‌پذیری زیرساخت
ما باید به شکل پیوسته و یکنواخت به ارزیابی، برنامه‌ریزی و تقویت زیرساخت خود بپردازیم تا امکان مشارکت برای همه ذینفعان جنبش فراهم شود. زیرساخت ما شامل پلتفرم‌ها و فرآیندهای فناورانه در حوزه‌هایی مانند هواداری، ظرفیت‌سازی یا مشارکت است.
ما باید اکوسیستمی روان و سیال بسازیم تا زیرساخت ما پاسخ‌گوی نیازهای دائماً در حال تغییر ما باشد. در این زمینه، برای ایجاد تغییرات چشمگیر، برنامه‌ریزی برای مقیاس‌پذیری زیرساخت مستلزم بررسی مدیریت و ارزیابی ریسک، تضمین جامعیت فضاهای تصمیم‌سازی و فراهم کردن امکان هماهنگی برای ایجاد پروتکل‌ها و نقش‌ها و مسئولیت‌ها، و سرمایه‌گذاری در منابع کافی در حوزه اجراست.