برنامهٔ سالانهٔ بنیاد ویکی‌مدیا/۲۰۲۴-۲۰۲۵/اهداف/زیرساخت
کاری که در بنیاد ویکی‌مدیا انجام می‌دهیم جنبه‌های بسیاری دارد و به عنوان حمایت از یک اکوسیستم «اجتماعی-فنی» توصیف شده است که محصولات جدیدی را عرضه می‌کند و در زمینه‌هایی مانند یادگیری ماشینی و همکاری مبتنی بر اینترنت نوآوری دارد. کار شرح داده شده در هدف «زیرساخت» ما برخی از اهداف و اولویت‌های کلیدی در این زمینه‌ها را برای سال آینده مشخص می‌کند.
ارتقای دانش به‌عنوان یک خدمت
بهبود تجربهٔ کاربر در ویکی‌ها، به‌ویژه برای ویرایشگران و کاربران باتجربه. تقویت معیارها و گزارش‌دهی.
همان‌طور که در بخش روندهای بیرونی امسال بیان شد، این کار با چهار روند کلیدی انجام می‌شود:
- جستجو: مصرف‌کنندگان غرق در اطلاعات هستند و علاقه دارند که این اطلاعات توسط افراد مورد اعتماد جمع‌آوری شوند.
- محتوا: مشارکت‌کنندگان روش‌های ارزشمند و قدرتمندی برای به اشتراک گذاشتن دانش آنلاین دارند
- اطلاعات نادرست: صحت محتوا بیش از هر زمان دیگری مورد مناقشه قرار گرفته است و هوش مصنوعی به سلاح تبدیل خواهد شد.
- مقررات: نیازهای انطباق در حال افزایش است و باید درک جهانی از مدل‌های مبتنی بر جامعهٔ خود را افزایش دهیم
اهمیت ارتقاء زیرساخت‌های فنی نیز در آنچه از داوطلبان در بحث: ۲۰۲۴ شنیدیم، برجسته‌تر بود.
پاسخ به این مضامین کلیدی – در عین حال پرداختن به این تناقض که پروژه‌هایمان برای زیرساخت دانش اینترنت حیاتی‌تر می‌شوند و در عین حال برای کاربران اینترنت کمتر قابل مشاهده می‌شوند – راهبردی است. چالشی که با آن روبرو هستیم در نوامبر ۲۰۲۳، توسط مدیر ارشد محصولات و فناوری بنیاد مورد بررسی قرار گرفت. وی با یک سؤال کلیدی در مورد وضعیت جنبش ما مواجه شد: چگونه اطمینان حاصل کنیم که ویکی‌پدیا و همهٔ پروژه‌های ویکی‌مدیا «چند نسلی هستند؟» اطمینان از آینده‌ای پایدار، و انجام بخش «در ابد» از مأموریت ما؟
پس از ماه‌ها بازخورد و بحث در سال جاری، سنگ‌بناهای زیر را برای کمک به پاسخ به این سؤالات و هدایت تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌هایمان در مورد کارهای آینده شناسایی کردیم:
- تغییر شکل اینترنت در حال تغییر. در ۲۳ سال گذشته خیلی چیزها تغییر کرده‌اند. باید محتوای دانشنامه‌ای و داوطلبانه را به اینترنت بیاوریم که مبتنی بر هوش مصنوعی و تجربیات غنی است. این مورد، سنگ‌بنای کمتر شناخته‌شدهٔ ماست، اما جایی است که مأموریت خود را به جهان می‌بریم و آن را عملی می‌کنیم. روی آزمایش‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا چشم‌انداز زیرساخت اصلی اکوسیستم دانش رایگان آنلاین بودن را محقق کنیم و آینده را از طریق همکاری در تحقیق در مورد اینکه چگونه هوش مصنوعی می‌تواند از سیستم‌های تولید همتا به همتا مانند ویکی‌پدیا پشتیبانی یا مانع شود، شکل دهیم.
- تأمین مالی آیندهٔ «رایگان». با ایجاد استراتژی‌های یکپارچهٔ محصول و درآمد با هم، جنبش خود را به‌طور پایدار تأمین می‌کنیم. فرهنگ بشردوستی را در بنیاد تشویق می‌کنیم، از ویکی‌مدیا اینترپرایز به‌عنوان شریک در کار متمرکز بر API خود حمایت می‌کنیم و سرمایه‌گذاری‌های هدفمندی را در کارهایی که با اهداکنندگان روبه‌رو هستند در وب‌سایت‌ها و برنامه‌هایمان انجام می‌دهیم. ما به‌طور مستمر به دنبال راه‌های اضافی برای انجام پایدارتر و کارآمدتر کارمان خواهیم بود.
- ارائهٔ محتوای دانشنامه‌ای قابل اعتماد. باید با پرداختن به اطلاعات گمراه‌کننده، اطلاعات نادرست و اطلاعات گمشده در اکوسیستم خود، منبع دانش بنیادی اینترنت را فعال کنیم. ما به کار خود برای شناسایی شکاف‌های دانش و تجهیز داوطلبان به ابزارهایی برای پر کردن آنها ادامه خواهیم داد و رویکردهای جامعی را برای سوءاستفادهٔ مقیاس‌یافته و غلبه بر موانع در راه مشارکت‌های دانشنامه‌ای در همهٔ زبان‌ها ایجاد خواهیم کرد. این امر نیاز به شفاف‌سازی در مورد هدف مدیاویکی و هماهنگی بیشتر بین کارکنان حقوق‌بگیر و توسعه‌دهندگان داوطلب دارد. همچنین باید تصمیمات سختی در مورد اینکه چه پروژه‌ها و ویژگی‌هایی را پشتیبانی کنیم و از چه چیزهایی حمایت نکنیم، اتخاذ نماییم.
- تقویت رشد داوطلبانه. این زیربنای تمام کارهایی است که به عنوان یک بنیاد انجام می‌دهیم. این کار را با پرورش چندین نسل از داوطلبان انجام خواهیم داد. هم برای داوطلبان با تجربه و هم برای داوطلبان جدید، باید این سوال را بپرسیم:«چرا باید داوطلب شوم؟» یکی از مثال‌های اخیر «وظایف ساختاریافته» است که به ما کمک کرده ویراستارهای فعال جدید را جذب کرده و حفظ کنیم. اما برای پایداری و چندنسلی بودن در کارمان با مشارکت‌کنندگان، موارد بسیار بیشتری لازم است. این بالاترین اولویت است و ما باید بدانیم که تغییر استراتژیک خود را از کجا شروع کنیم.
زیرساخت: سرمایه‌گذاری‌های پایدار و آینده‌نگر
زیرساخت فنی ما چارچوب اساسی سخت‌افزار، نرم‌افزار، شبکه‌ها و خدماتی است که از عملکرد سایت‌ها و خدمات ویکی‌مدیا پشتیبانی می‌کند. این مبنایی است که خدمات، برنامه‌ها و فرآیندهای دیجیتال بر اساس آن ساخته و اجرا می‌شوند و شامل طیف وسیعی از مؤلفه‌ها از جمله: سخت‌افزار، نرم‌افزار، شبکه‌ها، خدمات دیجیتالی مانند میزبانی و امنیت است که از عملیات پشتیبانی می‌کنند، و مدرن‌سازی و نگهداری از پلتفرم ما در یک چشم‌انداز در حال تکامل. برای پاسخگویی به همهٔ این نیازها، زمان را برای سرمایه‌گذاری‌های پایدار و آینده‌نگر اختصاص می‌دهیم. «کار پایدار» اساساً ناشی از نیازهای تعمیر و نگهداری مداوم سیستم‌های منحصربه‌فردی است که از ایجاد و توزیع دانش پشتیبانی می‌کنند و نیاز به پاسخگویی به حوادث در این سیستم‌های اجتماعی-فنی همیشه در حال تغییر است. این کار به‌طور منظم در طول سال به وجود می‌آید، زمان دائمی برای آن اختصاص داده شده است و در زیر با جزئیات بیشتر توضیح داده شده است. «سرمایه‌گذاری‌های آینده‌نگر» از روندهای خارجی و اولویت‌های ما به عنوان یک سازمان مطلع می‌شوند. آنها در اهداف و نتایج کلیدی (OKR) در زیر آمده‌اند. کار بخش P&T شامل درک اولویت‌ها در هر دو زمینه و نحوه جابه‌جایی منابع و انجام معاوضه برای رفع فوری‌ترین مسائل، حل چالش‌های پایدار و برآوردن نیازهای جایی است که باید باشیم.
تغییری که امسال ایجاد کرده‌ایم، ادغام عمیق‌تر این OKRها با سه هدف دیگر در کل بنیاد است. همان‌طور که همکاری را در سراسر بنیاد عمیق‌تر می‌کنیم، OKRهای بخش محصولات و فناوری را خواهید دید که در بخش‌های دیگر اهداف و همچنین زیرساخت نشان داده می‌شوند.
حفظ زیرساخت‌های فنی: کار مورد نیاز برای حفظ و حمایت از پروژه‌ها و داوطلبان ویکی‌مدیا
«بنیاد اطلاعات مفید پروژه‌های خود را به صورت رایگان و دائمی در اینترنت در دسترس قرار خواهد داد.»
تیم‌های محصول و فناوری یک اولویت دائمی دارند و در تمام طول سال به نگهداری، دسترسی و بهره‌برداری از پروژه‌های ویکی می‌پردازند. این کار ضروری با اصول توسعه و میزبانی یک وب سایت بزرگ و محبوب شروع می‌شود. ما پروژه‌های ویکی خود را در مراکز داده میزبانی می‌کنیم، روی سرورها و سخت‌افزارهایی که خریداری، نصب و نگهداری می‌کنیم، به یکدیگر و بقیه اینترنت از طریق یک شبکه پرسرعت متصل می‌شویم. ما نظارت می‌کنیم و ظرفیت را در صورت نیاز اضافه می‌کنیم، و زمانی که تجهیزات خیلی قدیمی شد، آنها را تازه می‌کنیم. به عنوان مثال، امسال، ما فضای مرکز داده خود را در کارولتون، تگزاس، با مقداری فضا و ظرفیت اضافی برای تجهیزات سرور گسترش خواهیم داد تا با رشد محتوا و خدمات در پروژه‌هایمان همراهی کنیم.
نرم‌افزار منبع باز (به ویژه مدیاویکی) را طراحی و توسعه می‌دهیم، و همچنین از بسیاری از برنامه‌ها، کتابخانه‌ها و چارچوب‌های منبع باز شخص ثالث استفاده می‌کنیم. اشکالات مهم در نرم‌افزارهایمان اولویت‌بندی و رفع می‌شوند. نگهداری نرم‌افزار متن‌باز نیازمند کار بسیار ماهر از سوی افرادی با تخصص ویژه در توسعهٔ نرم‌افزار متن‌باز، مهندسی قابلیت اطمینان سایت (SRE)، مدیریت محصول، مدیریت برنامه، طراحی و غیره است. کارکنان بنیاد تلاش می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که نرم‌افزار و سیستم‌هایمان به‌روز هستند و با محیطی دائماً در حال تغییر سازگاری دارند، از جمله مدرن‌سازی کد برای ادامهٔ بهره‌مندی از اصلاحات امنیتی و کارکرد خوب با نرم‌افزارهای شخص ثالث جدید. به عنوان مثال، هنگامی که زبان‌های نرم‌افزار به روز می‌شوند، نسخهٔ قدیمی منسوخ می‌شود، به این معنی که ویژگی‌ها به درستی کار نمی‌کنند. برای جلوگیری از آن باید کد خود را برای مطابقت به‌روزرسانی کنیم. مدیاویکی به زبان پی‌اچ‌پی نوشته شده است و یکی از کارهایی که امسال باید انجام دهیم این است که از پی‌اچ‌پی 7.X به ۸٫۳ مهاجرت کنیم. به‌روزرسانی سیستم‌های ما را ایمن‌تر، بارگیری سریع‌تر و کار کردن با آنها را برای کارکنان و داوطلبان آسان‌تر می‌کند. این هم تجربه بهتری را برای کاربران و هم از نظر زمان توسعه در آینده به لطف بهبودهای امنیتی، عملکردی و پشتیبانی که با به‌روزرسانی‌های زبان ارائه می‌شود، پشتیبانی می‌کند.
در سال گذشته، در دسترس نبودن افزونهٔ گراف یک چالش فنی مداوم بوده است که شامل ملاحظات امنیتی و مقیاس‌پذیری است. این موضوع خوانندگان و ویراستاران بسیاری از جوامع گوناگون را تحت تأثیر قرار داده است. در سال آینده، قصد داریم یک سرویس امن و مقیاس‌پذیر جدید بسازیم تا از رایج‌ترین انواع نمودارهای مورد استفاده در ویکی‌ها پشتیبانی کند که برای انواع تجسم‌های بیشتر قابل توسعه است. با تعریف بیشتر این طرح، با اعضای جامعه از نزدیک کار خواهیم کرد.
برای اطمینان از اینکه پروژه‌ها و محتوای ما همیشه در اینترنت در دسترس باشند، تیم‌های بنیاد ویکی‌مدیا تلاش قابل توجهی را برای اطمینان از دسترسی بالا به سایت‌ها و خدمات و بازیابی صدمات ناشی از رویدادهای فاجعه‌بار یا مخرب اختصاص می‌دهند. اطمینان حاصل می‌کنیم که از داده‌های مهم پشتیبان داشته باشیم و می‌توانیم آنها را بازیابی کنیم. دو بار در سال توانایی خود را برای جابه‌جایی سایت‌هایمان بین مراکز داده‌مان به صورت خودکار آزمایش می‌کنیم و هر مشکلی را که پیدا می‌کنیم برطرف می‌نماییم.
همهٔ کارها خیلی از قبل برنامه‌ریزی نشده‌اند. همچنین به رویدادها و حوادث غیرمنتظرهٔ در حال ظهور، مانند قطع شدن سایت، گزارش‌های امنیتی یا حوادث امنیتی، یا حملات خرابکاری در مقیاس بزرگ به پروژه‌هایمان پاسخ می‌دهیم. ما عملکرد و موانع دسترسی خود را در سراسر جهان (از جمله مشکلات اتصال به اینترنت یا بلوک‌های سانسور) نظارت می‌کنیم و هر گونه ناهنجاری را که پیدا می‌کنیم بررسی می‌کنیم. برخی از این رویدادهای غیرمنتظره یا الگوهای تکراری مشکلات منجر به اولویت دادن کارکنان به پروژه‌های کوتاه‌مدت پیگیری می‌شوند که هدف آن کاهش یا جلوگیری کامل از تأثیرات منفی بیشتر است. به عنوان یک مثال عینی: الگویی از حوادث در دسترس بودن در هنگام مرگ افراد مشهور در اخبار مورد استفاده قرار می‌گیرد تا پروژه‌های ویکی، زیرساخت‌ها و خدمات ما را در همه سطوح در طی جهش‌های ترافیکی کوتاه اما بسیار شدیدی که پس از آن دنبال می‌شود، تحت تأثیر قرار دهد. از طریق ترکیبی از بهینه‌سازی عملکرد، طراحی مجدد معماری مناطق تنگنا، و افزایش ظرفیت طی چندین سال، پروژه‌ها و زیرساخت‌های ما اخیراً توانسته‌اند در برابر افزایش شدید ترافیک جهانی (مثلاً درگذشت ملکه الیزابت) بدون مشکل مقاومت کنند. تیم‌هایی که این کار را انجام می‌دهند، دربارهٔ نحوه پشتیبانی از میلیاردها بازدید از صفحه در ماه با استفاده از فناوری‌های منبع باز که برای عملکرد زیرساخت‌های فنی-اجتماعی ما ضروری هستند، دانش دارند.
سرمایه‌گذاری‌های آینده‌نگر: اهداف و نتایج کلیدی
تیم‌های محصول و فناوری همچنین کار سرمایه‌گذاری آینده‌نگر را در اولویت قرار می‌دهند. این‌ها به‌عنوان «اهداف و نتایج کلیدی» (OKRها) به اشتراک گذاشته می‌شوند که تأثیر آنها به‌عنوان نتایجی است که ذینفعان یا مخاطبان می‌توانند مستقیماً مشاهده یا تجربه کنند. این ادامهٔ ساختار پورتفولیوهای کاری (به نام «سطل») است که سال گذشته آغاز شد.
سرمایه‌گذاری‌ها را در سه سطل اولویت‌بندی کردیم: تجربیات ویکی، سیگنال‌ها و خدمات داده، و مخاطبان آینده. می‌توانید دربارهٔ دلیل انتخاب این سطل‌ها در برنامهٔ سالانهٔ سال گذشته بیشتر بخوانید. کار تجربیات ویکی بر تجربهٔ خوانندگان و مشارکت‌کنندگان در سایت‌ها متمرکز است: آنچه که آنها در پروژه‌های ویکی و در برنامه‌های ما می‌بینند و با آن تعامل دارند. کار اولویت‌بندی شده در WE1 و WE3 در زیر به روندهای خارجی جستجو و محتوا پاسخ می‌دهد. WE2 به روند محتوا و اطلاعات نادرست پاسخ می‌دهد، و در هدف برابری تعبیه شده است. WE4 به روندهای اطلاعات نادرست پاسخ می‌دهد و در هدف ایمنی و یکپارچگی تعبیه شده است. خدمات سیگنال‌ها و داده‌ها بر بینش در مورد محتوا/فراداده ما، تصمیم‌گیری در مورد محتوا و خدمات ما و/یا تعامل با محتوای ما به روش‌های ساختاریافته یا برنامه‌ریزی شده تمرکز دارد. «مخاطبان آینده» بر آزمایش راه‌هایی برای دعوت مخاطبان جدید به جنبش ما به روش‌های مستقیم و غیرمستقیم تمرکز می‌کند و همچنین با روندهای خارجی جستجو و محتوا همسو می‌شود. در زیر می‌توانید اهداف خاص و نتایج کلیدی را برای هر کدام بیابید.
«هدف» جهت‌گیری سطح بالایی است که پروژه‌های محصول و فناوری را که برای سال مالی آینده انجام می‌دهیم شکل می‌دهد. آنها عمداً گسترده‌اند، و نشان‌دهندهٔ جهت استراتژی ما هستند و مهم‌تر از همه، چه چالش‌هایی را برای اولویت‌بندی در میان بسیاری از حوزه‌های تمرکز ممکن برای سال آینده پیشنهاد می‌کنیم. هر هدف شامل چند نتیجهٔ کلیدی با نتایج قابل اندازه‌گیری است. در طول سال، فرضیه‌های متعددی را که تیم‌ها برای کار تشکیل می‌دهند، توصیف می‌کنیم و هر سه ماه یک‌بار پیشرفت کارمان را گزارش می‌کنیم.
این اهداف ایده‌هایی را ایجاد می‌کنند که ما در چند ماه گذشته از طریق بحث:۲۰۲۴، در فهرست‌های پستی و صفحات گفتگو، و در رویدادهای جامعه دربارهٔ استراتژی محصول و فناوری برای سال پیش رو دربارهٔ آن صحبت کردیم.
نکته‌ای در مورد برنامه‌ریزی بودجه: در بخش محصولات و فناوری، قصد داریم حدود ۵۰٪ از منابع خود را به تجربیات ویکی، ۳۰٪ به سیگنال‌ها و خدمات، ۵٪ به مخاطبان آینده و ۱۵٪ باقی‌مانده را به محصولات و خدمات مهندسی اختصاص دهیم.
این OKRها کار محصول و فناوری را که در خدمت هدف زیرساخت اتفاق می‌افتد را به تفصیل شرح می‌دهند:
- اهداف تجربیات ویکی و نتایج کلیدی
- اهداف سیگنال‌ها و خدمات داده و نتایج کلیدی
- اهداف مخاطبان آینده و نتایج کلیدی