User talk:Buszmail/100wikidays

Rough Roads

Note: This comprehensive draft serves as my ready reference for scheduling missing articles that I shall author on Tagalog Wikipedia — in fulfillment of my 100wikidays.

Ito ay isang bahagyang tala ng mga lansangan o daanan sa Kalakhang Maynila, Pilipinas, na sumailalim ng isang pagbabago ng pangalan noong nakaraan.

Maynila

Listahan ng mga makasaysayang lansangan ng Maynila

Makasaysayang sentido

Intramuros

Ang lokasyon kung saan itinayo ang Intramuros ay orihinal na lugar para sa kalakalan ng mga lipi at kahariang Tagalog na nangangalakal sa mga mangangalakal na mula sa ngayo'y Tsina, Indya, Borneo, at Indonesia. Nang sakupin ng mga Kastila ito, inatasang gawing mula sa bato at konkreto ang palibot ng buong lawak ng Intramuros noong 1571 ng Espanyol na si Miguel López de Legazpi. Ang pangalang "Intramuros" ay mula sa salitang Espanyol na nangangahulugang "sa loob ng mga pader".^[1] Sinira ang apat na bahagi ng pader upang maging maluwag ang pagpasok sa lungsod: ang timog-kanlurang dulo ng Calle Aduana (Abenida Andres Soriano Jr. ngayon); silangang dulo ng Calle Anda; ang hilagang-silangang dulo ng Calle Victoria (dating kilala bilang Calle de la Escuela); at ang timog-silangang dulo ng Calle Palacio (Kalye General Luna ngayon).

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Real del Palacio del Gobernador	Pangunahing daanan mula sa Plaza Mexico sa kahabaan ng Ilog Pasig hanggang sa Landas A. Bonifacio sa Port Area (o Pook Pantalan)^[2]^[3]^[4]	Coordinates: 14.58969°, N°	Antonio Luna
2	Calle Aduana / Calle Claveria	Ipinangalan kay Narciso Clavería^[5]	Coordinates: 14.59270°, N°	Andrés Soriano
3	Calle Cerrada	Sa wikang Kastila, cerrada na ibig sabihin ay nakapinid		San Juan de Letrán
4	Calle de Almacenes			Maestranza
5	Calle de Barberos	Sa wikang Kastila, barberos na ibig sabihin ay tl:manggugupit		Urdaneta
6	Calle de la Bomba	Sa wikang Kastila, bomba na ibig sabihin ay tl:pampasabog		Legaspi
7	Calle de la Escuela	Sa wikang Kastila, escuela^[6] na ibig sabihin ay paaralan		Victoria^[7]
8	Calle del Baluarte / Calle Fundición			Muralla
9	Calle Farol			Magallanes
10	Calle del Hospital			Cabildo
11	Calle Real del Parián		Coordinates: 14.59059°, N°	Real
12	Calle Recogidas			Anda
13	Calle San Juan de Dios	Ipinangalan kay Juan de Dios, isang sundalong Portuges		Legazpi
14	Calle Vivas			Andres Novales

Tondo

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Alburquerque		Coordinates: 14.60690°, N°	Rajah Matanda
2	Calle Bancusay	Ukol sa Ilog Bangkusay kung saan naganap ang Labanan sa Ilog Bangkusay	Coordinates: 14.61643°, N°	Francisco Varona
3	Calle Folgueras	Ipinangalan kay Mariano Fernández de Folgueras		Carmen Planas
4	Calle Manicninc	Mula sa manicnic, uri ng punong-kahoy (na nakakalason)		Filemon Aguilar^[8]
5	Calle Manúguit	Ipinangalan kay Agustin Manúguit, ang sinaunang lakan ng Tondo	Coordinates: 14.3747°, N°	Avenida Jose Abad Santos
6	Calle Pescadores	Mula sa mga pulo ng Pescadores	Coordinates: 14.60497°, N°	Santo Cristo
7	Calle Quiricada			Juan Nolasco
8	Calle Sande		Coordinates: 14.60216°, N°	Nicolás Zamora
9	Calle Tayabas			Francis P. Yuseco

Karagdagang kaalaman: Sa Tondo, may dalawang eskinita na pinangalanang Pitóng Gatang at Amarlanhagui na nasa pagitan ng Mababang Paaralan ng Magát Salamat at Kalye Capulong malapit sa Estero de Vitás. Ang kasalukuyang Abenida Jose Abad Santos ay dating pinangalanang Calle Manuguit. Sa gayon, pinarangalan ng mga taga-Tondo ang kanilang mga kapatid. Tinalo ng mga Espanyol ang mga maharlika ng Maynila na sina Raha Matandâ at Raha Solimán noong Hunyo 1570, at bumalik sila sa Cebu kung saan sila unang nakapanirahan. Subalit sila’y pinabalik nang sumunod na taon sa ilalim ni Miguel López de Legaspi, kung saan kanilang nalipol ang kapwa nilang maharlika na si Raha Pitong Gatang mula sa Macabebe, Pampanga, sa Labanan sa Ilog ng Bangkusáy, isang estero ng Tondo. Kabilang si Pitong Gatang sa 24 na datu na namuno sa lugar kung sa ngayon ay Kalakhang Maynila, Rizal, Bulacán at Pampanga, na noong 1587-88 ay nagtangkang lumaban sa mga Kastilang mananakop. Ang tagumpay ng mga Espanyol ay nakumpirma noong Hunyo 3, 1571 nang ang mga “indio” ay nalipol. Samantala, ang makasaysayang Calle Bangkusáy na pinangyarihan ay binago ang pangalan at ngayon ay tinatawag na Kalye F. Varona.^[9] Ang pagpapalit nito ay isinakatuparang ng ng Sangguniang Panlungsod ng Lungsod ng Maynila sa ilalim ng Alkalde na si Antonio Villegas noong Marso 21, 1968, tutol sa kahilingan ng mga taga-Tondo.^[10]

San Nicolas

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Aceiteros	Sa wikang Kastila, aceiteros na ibig sabihin manlalangis. Isa sa mga bahay sa kalyeng ito nanirahan si Andres Bonifacio noong mga 1886-1892.^[11]	Coordinates: 14.60216°, N°	Marcelino De Santos
2	Calle Encarnación			Asunción
3	Calle del Rondín			Numancia
4	Calle Salinas			Juan Sebastián Elcano
5	Calle Soledad			Camba^[12]
6	Calle de Santa Rosa			Urbiztondo

Binondo

Ang Binondo ay ang Chinatown o nayong Tsina na distrito ng Maynila. Ito ang pinakalumang nayong Tsina sa mundo at naging sentro ng komersyo ng bansa noong panahon ng pananakop ng mga Amerikano. Marami sa mga komersyal na establisyimento ng Binondo ang nawasak pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, kung saan lumipat ang mga kompanya sa Makati, ang pinansiyal na kabisera ng Pilipinas.

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Almansa	Ipinangalan sa bayang Kastila na Almansa	Coordinates: 14.60196°, N°	Florentino Torres
2	Calle Anloague	Hango sa salitang anluwagi, na ibang tawag para sa karpintero;^[13] nanirahan sa kalyeng ito ang mga karpinterong Tsino na nagbebenta ng muwebles na yari sa kahoy	Coordinates: 14.60457°, N°	Juan Luna
3	Calle Arranque	Mula sa Kastilang arranque na ibig sabihin ay paandarin (ang isang makina o motor)	Coordinates: 14.60662°, N°	Teodora Alonzo
4	Calle Díaz	Ipinangalan kay Valentín Díaz^[14]		Benavidez
5	Calle Nueva			Yuchengco
6	Calle Príncipe	Ipinangalan kay Alfonso XIII, na prisipe pa noon^[15]	Coordinates: 14.59882°, N°	Rafael del Pan^[16]
7	Calle Rosario	Ipinangalan bilang pagpupugay patrona ng Simbahan ng Binondo, ang Birhen ng Banal na Rosaryo</ref>	Coordinates: 14.59822°, N°	Quintín Paredes
8	Calle San Jacinto	Kalye na kung saan matatatagpuan ang noo'y Panciteria San Jacinto^[17]		Tomás Pinpin
9	Calle Soledad	Ipinangalan kay Nuestra Señora de la Soledad de Manila o Mahal na Birhen ng Soledad ng Porta Vaga^[18]		Dasmariñas
10	Calle Oriente	Kalye na kung saan matatatagpuan ang noo'y Hotel de Oriente	Coordinates: 14.60086°, N°	Victoria Ty-Tan
11	Calle Sacristía	Sacristia de Binondo^[19]	Coordinates: 14.60143°, N°	Román Ongpin
12	Paseo de Azcárraga^[20]	Apelyido ng magkapatid na anak ng mga Espanyol, sina Marcelo at Manuel, na isinilang sa Pilipinas noong panahon ng Kastila. Si Marcelo Azcárraga ay nakilala sa Espanya, at naging ministro ng digmaan at dalawang beses bilang punong ministro.	Coordinates: 14.60387°, N°	C.M. Recto Avenue

Karagdagang kaalaman: Ang pangunahing bahagi ng Azcárraga na humahantong sa baybayin ng San Nicolas at Tondo mula sa Binondo ay pinangalanang Paseo de Azcárraga, sa ngalan ng mestisong Pilipino-Kastila na Ministro, si Marcelo Azcárraga y Palmero. Sa Santa Cruz, nahati ang lansangan ng tatlong estero na dumadaloy sa distrito: ang Calle General Izquierdo, Calle Paz at Calle Bilibid. Sa Sampaloc, tinawag ang lansangang ito na Calle Iris na nagtapos sa Calle Alix (na ngayon ay kilala bilang Kalye Legarda. Noong 1961, ipinangalan ang abenida kay Senador Claro Mayo Recto. Noong Hulyo 7, 1892, sa isang gusaling may bilang na 72 Calle Azcarraga, sa kanto ng Calle Sagunto (na ngayon ay nangagalang Santo Cristo) sa Tondo, itinatag ni Andres Bonifacio ang rebolusyonaryong lipunan na Katipunan.

Quiapo

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Barbosa		Coordinates: 14.59728°, N°	Bautista
2	Calle Dulumbayan	Salitang pinagsama na nangangahulugang dulong bayan^[21]	Coordinates: 14.61433°, N°	Rizal Avenue
3	Calle Echagüe	Ipinangalan kay Rafaél de Echagüe	Coordinates: 14.59810°, N°	Carlos Palanca Sr.
4	Calle El Dorado		Coordinates: 14.59701°, N°	Manuel L. Quezon Blvd.
5	Calle Pelota			Trinidad
6	Calle San Roque	Ipinangalan kay San Roque		Padre Gómez
7	Calle San Sebastián	Ipinangalan kay San Sebastián	Coordinates: 14.59897°, N°	R. Hidalgo
8	Calle Raón	Ipinangalan kay José Antonio Raón		Gonzalo Puyat

Sta. Cruz

Itinatag ang distrito ng Santa Cruz (nakaugaliang pinapaikli sa "Sta. Cruz") noong 1594 ng mga Kastila, at kalaunan ay pinamunuan ito ng mga mangangalakal at tagapagpamili dahil sa kalapitan nito sa Ilog Pasig. Hindi nagtagal ay nagkaroon ito ng mga bahay-kalakal at mga gusali na nakatuon sa pagkakalakal at paglilibang. Sa kasalukuyan, tahanan ito ng ilang mga makasaysayang gusali.^[22] Dating bahagi ang Sta. Cruz ng Parokya ng Quiapo, bago ito naging sariling parokya noong Hunyo 20, 1619. Kapwa ang Quiapo at Santa Cruz ay mga nayon na umasailalim sa sinaunang lalawigan ng Tondo.

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Almansa	Ipinangalan sa bayang Kastila na Almansa	Coordinates: 14.60196°, N°	Florentino Torres
2	Calle Batangas	Mula sa salitang batangan, na nangangahulugang balsa sa pangingisda		A. Lorenzo Jr.
3	Calle Camarines	Mula sa Kastilang camarín, na ibig sabihin ay dambana	Coordinates: 14.61809°, N°	Herrera
4	Calle Evangelista	Ipinangalan kay Edilberto Evangelista	Coordinates: 14.62058°, N°	Maria Natividad
5	Calle Gándara	Ipinangalan kay José de la Gándara	Coordinates: 14.60173°, N°	Sabino Padilla
6	Calle Magdalena	Ipinangalan kay Santa Magdalena	Coordinates: 14.60759°, N°	Guillermo Masangkay
7	Calle Mangahan		Coordinates: 14.61190°, N°	Pedro Guevarra
8	Calle Melba		Coordinates: 14.60523°, N°	Doroteo José
9	Calle Misericordia		Coordinates: 14.60777°, N°	Tomás Mapúa
10	Calle Morga		Coordinates: 14.61666°, N°	Tayuman
11	Calle O'Donell		Coordinates: 14.60199°, N°	Severino Reyes
12	Calle Quiotan		Coordinates: 14.60037°, N°	Sales
13	Calle Requesens		Coordinates: 14.60961°, N°	E. Remigio Street
14	Calle Sangleyes		Coordinates: 14.62168°, N°	Ferdinand Blumentritt
15	Calle Trozo		Coordinates: 14.61107°, N°	Bambáng Street
16	Calle Zurbarán		Coordinates: 14.60765°, N°	Valeriano Fugoso

San Miguel

#	Lumang pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng lumang pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Alejandro VI	Ipinangalan kay Alejandro VI	Coordinates: 14.60284°, N°	De los Santos Street
2	Calle Avilés Malacañan	Ipinangalan sa Malacañan	Coordinates: 14.59436°, N°	José Laurel
3	Calle Bustillos	Ipinangalan kay Fernando Manuel de Bustillo Bustamante	Coordinates: 14.60195°, N°	J. Figueras
4	Calle Marques de Novaliches	Ipinangalan kay Pavia, na Gobernador Heneral ng Pilipinas (1854) na naging Marques ng Novaliches na ipinagkaloob ng kaharian ng Espanya	Coordinates: 14.59262°, N°	Nicanor Padilla
5	Calle Tuberías de Agua	Sa wikang Kastila, tuberia, na ibig sabihin ay mga tubo ng tubig	Coordinates: 14.59742°, N°	Concepcion A. Aguila Street

Karagdagang kaalaman: Ang kasalukuyang Kalye Concepción Águila ay dating tinatawag na "Tuberías", na nangangahulugang mga tubo (ng tubig) o patubigan sa wikang Kastila. Ang kasalukuyang lansangan ng Concepción Águila ay patungo sa Nagtahan, na siyang orihinal na lokasyon ng Puwente Carriedo ("Canales de Carriedo"), na tumatakbo mula Ilog Marikina sa Santolan sa pamamagitan ng imbakan ng tubig na El Depósito, isang imbakan nasa ilalim ng tubig sa Lungsod ng San Juan patungong Intramuros na idinisenyo ni Genaro Palacios noong 1882, na naging pangunahing imbakan ng tubig para sa Maynila noong panahon ng Kastila at ng mga kalapit na bayan.

Ermita hanggang Port Area

Sa panahong pananakop ng mga Kastila, ang kasalukuyang Ermita hanggang Port Area (o Pook Pantalan) ay dating isang bayan ng Tagalog na nagngangalang "Lagyo". Napalitan ang pangalan noong ika-17 dantaon bilang La Hermita dahil sa isang ermitanyo na nagngangalang Juan Fernandez de Leon, na nanirahan doon at nagtayo ng isang ermita, dala ang isang imahen ng Nuestra Señora de Guia. Ang pangalang tawag sa kanyang itinayong tirahan ay lumawak sa buong distrito, na naging Ermita hanggang sa kasalukuyan.

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pinalitang pangalan
1	Calle Arroceros	Sa wikang Kastila, arroceros na ang ibig sabihin ay mga nagluluto ng kanin	Coordinates: 14.59070°, N°	Antonio Villegas
2	Calle Bagumbayan (Paseo de las Aguadas)	Salitang pinagsama na nangangahulugang bagong bayan	Coordinates: 14.58976°, N°	Padre Burgos Street
3	Calle Concepción	Sa wikang Kastila, concepción na tumutukoy sa Immaculada Concepcion ni Maria, isang dogma ng Simbahang Katoliko	Coordinates: 14.59040°, N°	Natividad Almeda-López
4	Calle Divisoria	Sa wikang Kastila, divisoria na nangangahulugang paghahati	Coordinates: 14.57475°, N°	Rafael M. Salas
5	Calle Florida (Calle San Antonio)	Sa wikang Kastila, florida, na ang ibig sabihin ay mabulaklak at kung saan binase ang pangalan ng Florida, ang estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57217°, N°	María Y. Orosa
6	Calle Herrán (Calzada de Herrán / Calle Real / Carretera de Santa Ana) (Calle Real de Paco)	Ipinangalan kay José de la Herrán, isang Kastilang kapitang pandagat^[23]		Pedro Gil
7	Calle Isaac Peral (Calle Cortafuegos)	Ipinangalan kay Isaac Peral, isang inhinyerong Kastila na opisyal ng hukbong dagat ng mga Kastila	Coordinates: 14.58248°, N°	United Nations Ave.
8	Calle Marina	Mula sa Kastilang marina na ibig sabihin hukbong-dagat		Guerrero Street
9	Calle Marqués de Comillas	Ipinangalan kay Antonio López, Marqués		D. Romuáldez, Sr.
10	Calle Nueva (Camino Real)	Sa wikang Kastila, camino real na ang ibig sabihin ay maharlikang daan		A. Mabini
11	Calle Observatorio	Sa wikang Kastila, observatorio, na ang ibig sabihin ay obserbatoryo	Coordinates: 14.57867°, N°	Padre Faura Street
12	Calle Rizal	Ipinangalan kay José Rizal		Taft Ave. Avenue
13	Calle San Casiano			San Marcelino
14	Calle San José			Alhambra
15	Calle San Luis		Coordinates: 14.58159°, N°	T.M. Kalaw Avenue
16	Calle Wright		Coordinates: 14.57295°, N°	Antonio Vásquez
17	Dewey Boulevard	Ipinangalan kay Almirante George Dewey	Coordinates: 14.57093°, N°	Roxas Blvd.
18	Calle Real		Coordinates: 14.57231°, N°	M.H. del Pilar Ext. at F.B. Harrison
19	Paseo de Santa Lucia o de Paseo de María Cristina	Ipinangalan kay Infanta Maria Cristina		A. Bonifacio

Karagdagang kaalaman: Noong una, ang mga pook ng kapwa Malate at Ermita ay mararating lamang sa pamamagitan ng dalawang pangunahing lansangan, isa na rito ang Calle Real, na nasa tabi ng orihinal na baybayin ng look ng Maynila noong kapanahunang kolonyal ng Kastila. Kilala ito noon bilang Calle Real (sa salitang Espanyol) o Royal Street (sa salitang Ingles), na nagsilbing pambansang daanan na nag-uugnay ng Maynila sa mga lalawigan sa timog. Ang kasalukuyang Bulebar Roxas ngayon ay wala pang reklamasyon at nasa ilalim pa ng dagat noon. Sa kahabaan ng Calle Real ay ang mga bahay at palayan na may bantas na mga simbahan ng Malate at simbahan ng Ermita. Ang mga lumang instalasyong militar tulad ng Plaza Militar at Puwerte San Antonio Abad ay matatagpuan din dito. Tulad ng maraming mga lumang kalye sa Maynila, napalitan ito noong 1921 ng pangalan bilang galang kay M.H. Del Pilar, ang Pilipinong propagandista na humalili kay Graciano López Jaena bilang patnugot ng La Solidaridad, ang pahayagan ng kilusang dumudulog ng Reporma sa Pilipinas na nakahimpil sa Barcelona.

Malate

Ang Malate, isa sa mga pinaka-abalang distrito ng Lungsod ng Maynila, ay nagsimula bilang isang maliit na nayon ng pangingisda noong panahon ng kolonyal na Espanyol. Ang pangalang Malate ay hinango mula sa isang korupsyon ng salitang Tagalog ukol sa katagang maalat.^[24] Ang bansag na ito ay malamang na tumutukoy sa maalat na tubig sa pook na yoon, dulot ng naghahalo na tubig-dagat mula sa karatig na dalampasigan. Maaari din na ang kahulugan na salita ay madaming latian o "malati" dahil malapit ito sa look ng Maynila.^[25] Nagtatag ng mga prayleng Agostino ng parokya dito noong Setyembre 8, 1588, na nagpaparangal sa "Nuestra Señora de los Remedios", o ang Banal na Inang Nagbibigay ng Lunas.

#	Orihinal na pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng dating pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Remedios	Ipinangalan kay Nuestra Señora de los Remedios ^[26]^[27]		Sinagoga
2	Calle Agno	Mula sa Agno Casto, puno na ginagamit sa panggamot	Coordinates: 14.56764°, N°	tl:Don Francisco A. Reyes
3	Calle Carolina	Mula sa Carolinas, hilaga at timog, mga estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.56883°, N°	Madre Ignacia
4	Calle Colorado	Mula sa Colorado, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57547°, N°	Felipe Agoncillo
5	Calle Dakota	Mula sa Dakota, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.56889°, N°	Adriatico
6	Calle Florida	Mula sa Florida, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57217°, N°	Julio Nakpil
7	Calle Indiana	Mula sa Indiana, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57333°, N°	Pilar Hidalgo Lim
8	Calle Militar		Coordinates: 14.57231°, N°	J. Quintos Street
9	Calle Nebraska	Mula sa Nebraska, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57927°, N°	Jorge Bocobo
10	Calle Tennessee	Mula sa Tennessee, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57512°, N°	Gen. Miguel Malvar
11	Calle Vermont	Mula sa Vermont, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57458°, N°	Julio Nakpil
12	Calle Vito Cruz	Ipinangalan kay Hermogenes Vito Cruz^[28]	Coordinates: 14.56327°, N°	Pablo Ocampo
13	Calzada de Singalong	Mula sa salitang singgalong, bahagi ng kawayan^[29]		San Andrés

Paco

Ang distrito ng Paco, na dating kilala bilang San Fernando de Dilao hanggang 1791, ay isang sinaunang bayan ng Maynila na itinatag ng mga misyonerong Espanyol na Pransiskano noong 1580. Nakilala ito bilang Paco (palayaw ng Francisco) de Dilao at sa kalaunan ay pinaikli sa Paco.^[30]

#	Lumang pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng lumang pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Calle Canónigo	Canónigo (Wiktionary)		President Quirino Avenue Ext.
2	Calle California	California, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.57873°, N°	Josefa Llanes Escoda
3	Calle Dart		Coordinates: 14.57581°, N°	Angel Linao
4	Calle Oregon	Oregon, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.58093°, N°	Apacible Street
5	Calle Unión	Union Station, Washington DC, istasyon ng tren na dinisenyo ni Daniel Burnham^[31]	Coordinates: 14.57943°, N°	tl:F. M. Gernale

Santa Ana hanggang Pandacan

Ang orihinal na pangalan ng distritong ito ay Meysapan (o Sapa) at pinamumunuan ng Kahariang Tagalog ng Namayan. Ito ay ibinigay ng mga mananakop na Kastila sa mga misyonerong Espanyol na Pransiskano noong 1578, at kasunod nito ay pinangalanang ito na Santa Ana de Sapa, bilang papuri sa ina ng Birheng Maria.^[32]

#	Lumang pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng lumang pangalan	Mga Coordinates	Pangalan na ipinalit
1	Carretera de San Pedro Macati	ang San Pedro de Macati ay dating bahagi ng kaharian ng Namayan, na ngayon ay bahagi ng Sta. Ana, Maynila		Tejeron
2	Calle Inviernes		Coordinates: 14.58403°, N°	Dr. M. L. Carreón Street
3	Calle Luengo	Manuel Luengo gobernador sibil ng Maynila, 1896		Elpidio Quirino Avenue (Plaza Dilao)

Sampaloc hanggang Sta. Mesa

Ang pagkakatatag ng Sampaloc bilang isang bayan ay kasabay ng pagkakatatag nito bilang isang parokya na independyente sa Santa Ana de Sapa noong 1613. Noong panahong iyon, kasama rito ang ngayon ay Pandacan na nahiwalay dito noong 1712. Hanggang sa unang bahagi ng ika-20 siglo, ang Sampaloc ay binubuo ng mga palayan at kagubatan na may tuldok na burol at pinagsasalu-salo ng maliliit na maruruming kalsada. Ang lugar ay napuno ng mga kakahuyan ng mga puno ng sampalok (Tamarindus indica) kung saan pinangalanan ang distrito.

#	Lumang pangalan	Kaugnay na pinagmulan ng lumang pangalan	Mga Coordinates	Bagong pangalan
1	Calle Alix	José María Alix y Bonache		Benito Legarda Street
2	Calle Andalucía	Andalusia, Espanya		Alfonso Mendoza Street
3	Calle Bálic-Bálic			G. Tuazon Street
4	Calle Buenavista		Coordinates: 14.3610°, N°	V. Mapa
5	Calle Bustillos	Fernando Manuel de Bustillo Bustamante		Jose Figueras
6	Calle Castaños			Lardizabal Street
7	Calle Cataluña	Catalonia, lalawigan ng Espanya	Coordinates: 14.60736°, N°	G.M. Tolentino Street
8	Calle Constancia	Constância, sa Portugal		Cristobal Street
9	Calle Gastambide			UE Francisco Dalupan Sr. Street
10	Calle Economía			Vicente Cruz
11	Calle Sobriedad			F. Jhocson Street
12	Calle Gardenia			Licerio Gerónimo
13	Calle Isabel	Santa Isabel	Coordinates: 14.60557°, N°	Florentino Cayco
14	Calle Lepanto	Labanan sa Lepanto	Coordinates: 14.61109°, N°	Sergio H. Loyola
15	Calle Lipa			M.F. Jhocson Street
16	Calle Morayta	Miguel Morayta^[33]	Coordinates: 14.60420°, N°	Nicanor Reyes
17	Calle Pepín	Pepin, sinaunang hari ng Pranses	Coordinates: 14.61032°, N°	Jesús Marzan^[34]
18	Calle Padre Noval	Padre José Noval		Quezon Street
19	Calle Trabajo		Coordinates: 14.60741°, N°	Manuel Dela Fuente
20	Calle Washington	Washington, estado ng Estados Unidos	Coordinates: 14.61765°, N°	Antonio Maceda Street^[35]

Karagdagang kaalaman: Ang Sulucan ay isa sa sampung baryo na bumubuo sa arrabal ng Sampaloc. Ang iba pang siyam ay ang Bacood, Balic-Balic, Bilarang Hipon, Calubcub, Manggahan, Nagtahan, San Isidro, San Roque, at Santa Mesa. May isa pang matandang baryo na nagngangalang San Anton. Ang isa pang baryo na pinangalanang Santa Clara ay idinagdag sa kalaunan. Sa Tagalog, ang "Sulucan" (o "sulukan") ay nangangahulugang "isang lugar ng mga sulok" o "madilim, nakatagong mga sulok." Tunay na inilarawan ng mga salitang ito ang bahaging iyon ng arrabal noong panahon ng Kastila. (THE UNIVERSITY OF SANTO TOMAS CAMPUS, Hacienda de Sulucan, ca. 1900 Noong termino ni Padre José Noval, na nagsilbi bilang Rector ng Unibersidad ng Santo Tomas mula 1910 hanggang 1914, ay kung kailan nakakuha ang pamantasan ng 21.5-ektaryang lupain sa Sulucan.

Mga karagdagang pagbabasa

Saints, sinners, conquerors, laborers: Binondo street names reflect heritage (sa wikang Ingles)
Traveler on foot Old Street Names of Manila (sa wikang Ingles)
scribd.com Old Street Names of Manila (sa wikang Ingles)
wordpress.com Old Street Names of Manila (sa wikang Ingles)
Narratives and Renamed Streets (sa wikang Ingles)
Street Names, Remembering and Forgetting (sa wikang Ingles)
Manila Nostalgia (sa wikang Ingles)
Calle Azcarraga, March 4, 1961 (sa wikang Ingles)

Mapa ng Lungsod ng Maynila, Office of Department Engineer, Phil. Dept., Hunyo 1915

↑ Intramuros | britannica.com
↑ streets-of-intramuros-calle-real-del-palacio | d0ctrine.com
↑ Sa loób ng Maynilà (Intramuros) | filipinoscribbles
↑ Puerta Real de Bagumbayan, 1985 | Intramuros Administration
↑ streets-of-intramuros-calle-real-del-palacio | d0ctrine.com
↑ Empowering Filipino Youth | Escuela Taller
↑ Manila High School | The Historical Marker Database
↑ Manny Villar's holiday wishes for P-Noy, Corona, GMA | philstar.com
↑ Forgotten heroes: Datus who first struck for independence| mb.com.ph
↑ An Ordinance Re4storing to P. Varona Street in Tondo TAS Former and Original Name "Bankusay Street"{! City Council of Manila|url=https://citycouncilofmanila.com.ph/wp-content/uploads/2023/04/6661.pdf%7Clanguage=en}}^{[dead link]}
↑ Ocampo, Ambeth R. (2015-07-15). "Walking tour of Bonifacio’s Manila". INQUIRER.net. Retrieved 2024-12-06.
↑ The Parish: Governador General Andres Garcia Camba | pintakasiph.
↑ History lying in plain sight| inquirer.net
↑ Founders of the Katipunan| PhilippineMasonry.org
↑ Binondo Streets| chinatownmuseum.org
↑ Today in Filipino history, June 17, 1863, Rafael del Pan was born in Intramuros, Manila | kahimyang.com
↑ Our Story| Panciteria San Jacinto
↑ Nuestra Señora de la Soledad de Manila – The Queen and Refuge of the Poor| positivelyfilipino
↑ Where are the places in Noli Me Tangere now?| villagepipol.com
↑ Calle Azcarraga, March 4, 1961| Philippines Free Press
↑ Rizal Avenue – A street to love| lougopal.com
↑ Escolta Santa Cruz district, Manila (Philippines) | Urban Knowledge Network Asia
↑ Araw: Philippine Arts & Culture Today : a Quarterly of the National Commission for Culture and the Arts. Commission for Culture and the Arts. 2000.
↑ Inquirer (2019-03-16). "Malate: ‘Manila’s crown jewel’". INQUIRER.net. Retrieved 2024-12-07.
↑ Brief History of Ermita and Malate | weebly.com
↑ Nuestra Señora de los Remedios de Malate - Manila's sought after Remedy | pintakasi1521
↑ Santuario de Nuestra Señora de los Remedios | andalucia.org
↑ Hermogenes Vito Cruz (LRT Origins) | The Philippines Today
↑ Singgalong| tagalog.com
↑ Paco, Manila – Call It By Its Name| positivelyfilipino.com
↑ New Trains, Station in Ruins| berkeleyprize.org
↑ The Kingdom of Namayan and Maytime Fiesta in Sta. Ana of Old Manila| traveleronfoot
↑ Miguel Morayta y Sagrario |Project Saysay
↑ Jesús Marzan| olympedia.org
↑ Ordinance No. 7077 | City Council of Manila (PDF)

Add topic

[1] Intramuros | britannica.com

[2] streets-of-intramuros-calle-real-del-palacio | d0ctrine.com

[3] Sa loób ng Maynilà (Intramuros) | filipinoscribbles

[4] Puerta Real de Bagumbayan, 1985 | Intramuros Administration

[5] streets-of-intramuros-calle-real-del-palacio | d0ctrine.com

[6] Empowering Filipino Youth | Escuela Taller

[7] Manila High School | The Historical Marker Database

[8] Manny Villar's holiday wishes for P-Noy, Corona, GMA | philstar.com

[9] Forgotten heroes: Datus who first struck for independence| mb.com.ph

[10] An Ordinance Re4storing to P. Varona Street in Tondo TAS Former and Original Name "Bankusay Street"{! City Council of Manila|url=https://citycouncilofmanila.com.ph/wp-content/uploads/2023/04/6661.pdf%7Clanguage=en}}^{[dead link]}

[11] Ocampo, Ambeth R. (2015-07-15). "Walking tour of Bonifacio’s Manila". INQUIRER.net. Retrieved 2024-12-06.

[12] The Parish: Governador General Andres Garcia Camba | pintakasiph.

[13] History lying in plain sight| inquirer.net

[14] Founders of the Katipunan| PhilippineMasonry.org

[15] Binondo Streets| chinatownmuseum.org

[16] Today in Filipino history, June 17, 1863, Rafael del Pan was born in Intramuros, Manila | kahimyang.com

[17] Our Story| Panciteria San Jacinto

[18] Nuestra Señora de la Soledad de Manila – The Queen and Refuge of the Poor| positivelyfilipino

[19] Where are the places in Noli Me Tangere now?| villagepipol.com

[20] Calle Azcarraga, March 4, 1961| Philippines Free Press

[21] Rizal Avenue – A street to love| lougopal.com

[22] Escolta Santa Cruz district, Manila (Philippines) | Urban Knowledge Network Asia

[23] Araw: Philippine Arts & Culture Today : a Quarterly of the National Commission for Culture and the Arts. Commission for Culture and the Arts. 2000.

[24] Inquirer (2019-03-16). "Malate: ‘Manila’s crown jewel’". INQUIRER.net. Retrieved 2024-12-07.

[25] Brief History of Ermita and Malate | weebly.com

[26] Nuestra Señora de los Remedios de Malate - Manila's sought after Remedy | pintakasi1521

[27] Santuario de Nuestra Señora de los Remedios | andalucia.org

[28] Hermogenes Vito Cruz (LRT Origins) | The Philippines Today

[29] Singgalong| tagalog.com

[30] Paco, Manila – Call It By Its Name| positivelyfilipino.com

[31] New Trains, Station in Ruins| berkeleyprize.org

[32] The Kingdom of Namayan and Maytime Fiesta in Sta. Ana of Old Manila| traveleronfoot

[33] Miguel Morayta y Sagrario |Project Saysay

[34] Jesús Marzan| olympedia.org

[35] Ordinance No. 7077 | City Council of Manila (PDF)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]